Skip to main content

O ANTROIDO LUCENSE EN VERSO

Pregón do Antroido de Lugo, 14-2-1988

DOMINGO DE ANTROIDO, e festividade de san Valentín.

 

PREGÓN EN VERZOS (1) CORTESES PRÓ ANTROIDO DOS LUGUESES

(1).- Como o seu nome indica, Verzo é o home ou macho da Verza.

 

Miñas Donas e Señores,
respectable autoridade,
medianos, grandes, menores,
infancia e ancianidade:
Vide escoitar o pregón,
cheo de moralidade
do Santo Antroido, patrón
do agro e máis da cidade.
 
Dende tempos ancestrais
a xente ó Antroido invoca:
¡a todos, menos ou máis,
o seu milagre nos toca...!
O Antroido é coñecido
co nome de Carnaval.
Segundo un sabio sabido
este nome significa:
carro ou carroza naval.
Pro este barbas certifica
que o verdadeiro sentido,
segundo o sentir común,
é o de Carro Nabal.
Pra carroza chega ún
-pero cos anos que ten
aínda se defende ben-
e o de nabal ven de nabo
xa que nós, ó fin e ó cabo,
estamos na terra deles.
E fai falla ter pinreles
e gana de bromear
pra que ún intente atrapar
unha mosca polo rabo.
 
Esta vida tan moderna
-que o goberno desgoberna-
pra evitar maiores males
e despadres e desmadres
acurtou os Carnavales,
suprimindo, sen razón,
na FESTA DO GRAN LAMBÓN,
os xoves sacramentales
dos compadres e as comadres,
quedando a celebración
tan cativa e tan famenta
como nos deixa a Facenda
despois da grata encomenda
da declaración da renta.
 
Segundo eu entendo e coido
deixaron ó pobre Antroido
tan sutil e tan esguío
como a fame ou o asubío
que PELUDEZ bota cando,
nas festas do San Froilán,
olla a unha moza bailando
que mesmo está provocando
-a verdade é o que é-
o que non vou eu decer
e que pode, incluso, ser
¡o poñer tesos e en pé
tódolos pelos dun can
e a vara de San Xosé...!
Dura o Antroido tan pouco
que se parece a un salouco
Pois pasa en dicir un ¡ai!,
¡cando chegou xa se vai!.
E está tan diminuído
e tan fraque das súas partes
que queda só reducido
ó Domingo, Lus e Martes.
Así, pois, este pregón
mentres o traslada o vento
á vosa atenta audición,
fíxose xa testamento.!.
 
NESTE tempo do revés
no que reina a tolería,
o bon humor e a alegría,
¿qué queredes que vos diga?
¡Pra pensar chegan os pés;
pra discorrer, a barriga!
Neste tempo de abundancia,
de comer e de beber:
¡que ninguén pense en morrer,
tan só na troula e papancia
xa que non hai máis ganancia!.
Como dice o refraneiro
Co seu dicir verdadeiro:
“Sempre pasou e acontece
que o traballar embrutece
e soio ilustra a vagancia.”
 
***
 
A xuventude, hoxe en día,
somentes bebe cerveza
que produce hidropesía
e unha incurable tristeza.
Ou consome coca-cola
da que un famoso poeta
deu a certeira receta:
“¡ese brebaxe infrahumano
é mexo de americano!”
O Antroido, á xuventude
quer traer ó bon camiño:
pra ter ledicia, saúde
e ben templada virtude:
¡hai que lle dar forte ó viño
que fai do vello un mociño!.
Pois como dixo un abade
e dixo grande verdade:
“El mundo está caducante,
prevaricada la gente,
las virtudes en menguante
y los vicios en creciente”.
Quen non siga este ditado,
amais de andar amolado,
pra tirarlle a teimosía
farémoslle auditoría
que é o mellor sacramento
ou arte de encantamento
pra ter o pobo contento.
 
E ese fraque personaxe
chamado González Laxe
que, segundo oín contar,
é un señor mui sabido,
competente e entendido
non sei ben se en navegar,
ou noutras ciencias do mar.
Pro a súa arte non é pouca
se adeprendeu a nadar
e máis a gardar a roupa.
Dende que el o mando ten,
ollen vostedes… ¡que ben!
Primeiro as inundaciós
de Caldas e de Padrón.
Logo as manifestaciós
de tantos reconvertidos
que andan aborrecidos
con SIDEGASA e ASCÓN
e coa desfeita e exterminio
do comercio, a agricultura,
pesca de altura e baixura
e da ALUMINA-.ALUMINIO…
Máis tarde algús accidentes,
que foron ben competentes
-maiormente o do CASÓN-
na Cruña, Vigo e Fisterra
pois non hai recordación
de cousa igual nesta terra.
Máis tarde andou en Lisboa,
que é perla de Portugal,
onde tamén a armou boa:
¡Soares púxose mal…!
E o congreso de Madrí
deixou sen representación
nos mandos da dirección
os do Pesoe de Aquí.
Con este éxito, ún barrunta
que pra mandar nos da Xunta
chega o Pesoe de Alí.
Estas son razóns de peso
coas que queda demostrado
que o goberno de progreso
está ben desprogresado.
A verdade non se encobre
porque sempre salta á vista:
¡o goberno non é progre
pra canto máis progresista.
 
***
 
O Carnaval é mui sabio
e trailles ós de Teixeiro,
Benade, Rubiás e Labio,
en troques de basureiro:
¡lacón, xamón e chourizo,
un viñiño sen bautizo
e, pra ventilar os pulmós,
unhos habanos tan bós
que hai que tocarse o nabizo!.
E os señoritos lugueses
celebran o Carnaval
con un código moral
de etiquetas ben corteses:
prás súas enchentes e festas
contratan grandes orquestas,
papan que dá gusto velos:
¡lacós, capós, empanada,
wiski, ribeiro, queimada,
zorza, filloas e grelos…!
Nesta terra o Antroido urbano
é tan fermoso e xentil
como un xuramento en vano
ou rabo de perexil:
¡quere ser copia servil
do carnaval veneciano,
do de Niza ou do Brasil!.
Mentres tanto o pobo chan
bebe, xura e, anque protesta,
remata baixando a testa
e apañando o que lle dan.
Neste día encantador,
festa de San Valentín,
padroeiro do amor,
dígovos de vós pra min:
en data tan excelente
débense dar un biquiño
honesto, mais con cariño,
o alcalde don Vicente
e o señor Presidente
da nosa Deputación
pra demostrar ante a xente
que se aman de corazón.
¡E debe quedar n-El Progreso
a imaxe de tal suceso…!
En canto ós aparcamentos
que están debaixo do chan:
¡son fermosos monumentos
que moito gusto nos dan!.
Podíanse utilizar
como refuxio axeitado
cando haxa que soportar
un ataque combinado
do aire polucionado
da escasa industria lucense
e o carburante queimado
dos autos que andan a mil
¡dende a costa ribadense
deica ás ribeiras do Sil!
 
Non sei porque raras artes
hai nesta Praza Maior
pelotas tan competentes.
Cumpría ter máis pudor
¡e non expor estas partes
diante a vergoña das xentes!
Anque mo xuren, non creo
o que pasa co Museo:
¡ten servicio permanente
e está aberto noite e día
coma unha cafetería…!
¡Eu non sei que quer a xente!.
Segundo é costume e norma
fixéronlle a gran reforma,
máis feliz non puido ser
nin rematar máis axiña:
¡comezárona ó mencer
e acabárona á tardiña!.
Mais hai por aí macarras
que con delirios insanos
dicen que as obras de marras
¡levan abertas cen anos
como as dos tempos romanos!
E o Lugo Depurativo
fíxose un equipo mol:
¡ten que ser máis combativo
e traballar máis o gol!.
¿E o caso do Breogán…?
En vez de sangue ten leite
e compre que alguén o endreite.
As cousas á vista están,
que xoga ben, non o nego
pro máis que equipo galego
¡semella un ameri-cán!...
A ver se hai sorte, señores,
e, se as cousas iban mal,
¡co troco de entrenadores
poden poñerse fatal…!
E tantos virachaquetas,
recastados de feixistas,
ferventes autonomistas,
comellós e zugatetas
que nunca se ven mantidos
e agora reconvertidos
en activos galeguistas:
¡ó máis pequeno descoido
papan enteiro o Antroido!,
pois a súa meta na vida
é esta canción tan sentida:
“Comamos, bebamos,
poñámonos gordos
e cando nos chamen
fagámonos xordos”
A Coresma está a vir,
e con ela a penitencia,
a tristura e a abstinencia
e ¡adeus permiso ou licencia
pra nos poder divertir…!
Pra que todo se compoña
e sexa a vida normal
¡é preciso que se impoña
o reino do Carnaval…!
Moitos que poñen disfraces
de porco, can ou galiña
adiantan un case nada
pois todo o mundo adiviña,
baixo a súa cara tapada,
o seu rostro verdadeiro
de porco, can ou carneiro.
Hainos que son un encanto
e teñen, pró noso mal,
“palabras de xoves santo
e feitos de carnaval”.
Pasádeo ben, divertirse
pra non ter que arrepentirse
pegando golpes de peito
dando que dicir á xente
como fixo un penitente
na Terra Chá de Cospeito.
 
¡Viva a enchente e a alegría,
a troula e a fantasía!.
¡Viva o Antroido antroideiro,
viva o viño do Ribeiro,
viva o Antroido antroidán!.
¡Que viva o Martes Lardeiro
co seu vivir toleirán…!
¡Viva a lebre e o teixugo,
viva o lacón, viva o grelo,
a cachucha e o cachelo…!.
¡Viva o Antroido de Lugo!
¡E viva aquello e aquela!.
Algunhos teñen a teima
de matar o vello Antroido.
Eu voume… ¡Non me descoido
que pode chegar a queima!.,
Se as cousas son como son
débeselle ós bos principios.
¡Perdoade este pregón
cos seus dez feixes de ripios!.